It's Sarkozy, stupid

Is het de Fransen eigenlijk niet om iets anders te doen dan hun oude dag? Hebben ze geen andere klachten dan de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd van 60 naar 62 jaar? Een gevoel van onvrede dat verder gaat dan het vooruitzicht dat je voor een volledige uitkering niet langer 65, maar 67 moet zijn?

Stakers en demonstranten noemen in ieder geval wel allerlei andere grieven. Ergernis over machthebbers die zulke vreselijk rijke mensen als L'Oréal-erfgename Lilliane Bettencourt bevoordelen. Omdat die Bettencourt geld stort in de kas van regeringspartij UMP. Verontwaardiging over het uitzetten van Roma, teleurstelling over niet nagekomen beloften (meer koopkracht, meer groei). Verontwaardiging ook over het bouclier fiscal, het fiscale schild, dat president Sarkozy invoerde.

In veel landen bestond zo'n schild al lang, maar in Frankrijk is de maatregel, die er voor zorgt dat de rijksten  niet meer dan 50 procent van hun inkomsten kwijt zijn aan de fiscus, een eigen leven gaan leiden. Het is hèt symbool van een regering die vooral oog zou hebben voor de noden van de rijken. Op een manif leggen mensen je uit dat je met dat bouclier (kost de staat 300, 400 miljoen euro per jaar) het probleem van de pensioenen al voor een groot deel kunt oplossen. Ter vergelijking, dit jaar komt de regering 32 miljard euro tekort voor de pensioenen. Het is dus gewoon niet waar. Wat wel waar is: drie dagen staken kost de Franse economie een bedrag dat neerkomt op twee keer het fiscale schild.

Het zal ook zeker met de stijl van de leider te maken hebben: Sarkozy krijgt zijn beweeglijke 'hyperpresidentschap' als een boemerang terug: je kunt wel overal aanwezig zijn en steeds weer beloven problemen op te lossen, als resulaten uitblijven haken mensen af. Wie tien keer de oorlog verklaart aan de misdaad en de onveiligheid zonder dat er veel verandert, oogst alleen nog vermoeide reacties.

Kan Sarkozy nog als winnaar uit de strijd komen? Natuurlijk kan dat.  Het is zelfs heel waarschijnlijk. De senaat, die zich sinds een paar weken buigt over de pensioenwet, zet er misschien vanavond via een versnelde procedure al een punt achter. Als het parlement heeft gesproken verliest het verzet legitimiteit, ook al klinkt dan natuurlijk luid de klacht dat de zaak er 'tegen de wil van het volk' doorheen wordt gejaagd. Belangrijker nog is dat de eensgezindheid van dat volk zoals dat tot ons komt via opinieonderzoek (cruciaal in dit hele conflict) waarschijnlijk minder solide is dan het lijkt. Een langdurig benzinetekort, elke dag weer rellen, dat pikt niemand. Ook niet mensen die nu nog tegen de dames en heren van de peilstations zeggen dat ze sympathie hebben voor de acties.